AL HILO DE LA ACTUALIDAD

Oigo hablar frecuentemente-cuando de Comunidades Autónomas se trata-de solidaridad, de lealtad y de ordenamiento jurídico-como pilares básicos de la convivencia democrática entre territorios. Oigo hablar menos de corresponsabilidad, de coordinación cooperativa, de reparto de papeles institucionales, de integración de proyectos-previamente debatidos en función de las características geográficas, de las materias primas, de los espacios vitales, las disponibilidades humanas y de las conveniencias internas, europeas y mundiales, objetivamente determinadas. Y, sin embargo, si queremos hablar de nación ( o de patria, según prefieren otros) y no de mera dominación de unos intereses sobre los demás, sería lo oportuno considerar esto último. ¿O tienen alguna duda de que las elecciones ganadas con eslóganes y publicidad no son suficiente justificación para hacer y deshacer-legislativa y operativamente hablando-si cabe la posibilidad (y la hay en todas las “ollas”) que los intereses de grupo y de partido terminen primando sobre el interés general? En una sociedad verdaderamente democrática ¿ no sería “lo suyo” que la diversidad se integrase en el Bien Común sin que tal integración suponga un freno a su inventiva, al dinamismo de sus ciudadanos o entren en conflicto con  las condiciones materiales y morales que les caracterizan? ¿Alguien duda que hay que evitar que el “orden” legal se pueda convertir en instrumento de poder ilegítimo de aquellas mayorías-tán inconsistentemente constituidas? Aquellos resultados únicamente deben ser ocasión para tener la batuta para dirigir la orquesta-no la patente de corso para tocar por sí solo todos los instrumentos. ¿Se producen tal vez debates en el Parlamento o son las intervenciones en él mera tertulia o yuxtaposición de argumentos que en ningún caso pretenden el consenso o-ni siquiera-el compromiso?

Únicamente desde el respeto mutuo, desde la conciencia de que las sinergias son más beneficiosas para todos que las esferas de giro independiente, se podrá conseguir que unos grupos humanos diversos formen una Comunidad abierta al mundo.

Ya veo que la edad no perdona y "las bajas" se multiplican. Saludos .Andrés L. Amboage

DESCULPAS A LÓPEZ GONZÁLEZ

Teño que me desculpar co compañeiro Manuel López González,un dos fieis asistentes sempre as comidas da xuntanza anual, por omitir o seu nome cando redactei as notas do día de onte. Causouno a confianza na memoria a hora de escribir os nomes. Primeiro conteinos mentalmente e cheguei a conclusión de que eramos trece. Pero logo lin o texto antes de colalo e non me decatei de contar se estaban os nomes dos trece asistentes. Sempre se debe revisar o que se fai e cos cinco sentidos pero ninguén e perfecto aínda que teña ese nome de pía.

Estaba estes días na súa querida da terra de Carnota e desde alí achegouse a Padrón para acompañar tamén a familia e amigos de Victoriano.

Como creo que tamén sabe algo de inglés teño que dicirlle para practicar: excuse me and sorry. Outra vez o dito. Rafael

PEQUENAS INFORMACIÓNS

No día de onte,Sábado de Gloria,acompañamos os restos mortais do compañeiro Victoriano ao campo santo da parroquia de Herbón. Por causa das datas litúrxicas nin tocaron as campás nin se celebrou o funeral por impedilo as rúbricas. Xuntámonos 13 compañeiros. Da Coruña asistimos Agustín Dios, a quen lle hai que recoñecer,xunto con Ramón Senín, méritos propios para estar no Decanato desta quinta, e mais Pereira Castiñeiras, Alfonso Barros,Manuel Dans , Enrique Pose, Suárez Cotelo,Gómez Verdía e mais este escribidor. Tamén estiveron Luciano Pena, Paz Pérez,Juan Sanlés e mais Ramón Senín quen foi o mensaxeiro da noticia que fixo que nos puideramos xuntar nese penoso momento para acompañar á familia e amigos de Victoriano.

No tempo que pasamos xuntos falamos de moitas cousas pero tamén de que a xuntanza deste verán se celebrará no lugar que ía ser o ano pasado sempre e cando o compañeiro Obelleiro se preste a colaborar como ía facer o ano pasado. Informounos tamén Cipriano que o compañeiro Barral ten problemas de saúde e que está loitando por superalos. Desde aquí mandámoslle un afectuoso saúdo e cos mellores desexos. Agradecéndolle o traballo de reporteiro gráfico das nosas xuntanzas que gardamos como recordo. E que esperamos e desexamos que o siga facendo. O propio Cipriano superou un serio problema de saúde e anda cun desfibrilador incorporado para que o corazón non deixe de funcionar no caso de que se lle ocorra parar.

Comentamos que andamos todos mais ou menos en idades de risco e que debemos seguir aquela máxima de “Serva ordinem et ordo servabit te” aínda que non sexa “Ad pedem literae. Tenme comentado o finado de Severino, a súa especialidade era cardioloxía, que os médicos quitan por sistema o viño porque se indica un vasiño soamente, co uso social tan estendido que hai,os pacientes acaban bebendo como tiñan por costume antes de estar enfermos. Con esa excepción puntual eu son partidario de facerlles caso aos médicos que son os que nos botan unha man cando temos problemas coa saúde.

Tamén me comentou Senín que de estar interesados en facer unha viaxe de varios días, do tipo de aquela que fixeron a Roma, que vos poñades en contacto con el,con Enrique Pose ou con Suárez Cotelo.

Pois nada. Desexarvos a todos unha feliz Pascua Florida. Este ano ademais,polo alta que cadrou é floreada e florecida. E para Luciano que está facendo grandes progresos no uso da lingua de Willian Sakaspeare teño que dicirlle:Happy Easter and do not forget to study something every day.O dito.Rafael

Obituario

Comunícame o noso compañeiro Agustín Dios que recibiu unha chamada de Senín dándolle a triste noticia do falecemento de Victoriano Freire López. Xa todos eramos coñecedores de que levaba tempo loitando cunha enfermidade grave. Con bo ánimo e coa axuda da medicina foina superando admirablemente. O ano que tivemos a xuntanza no Mosteiro de Armenteira, Setembro de 2011, estaba moi afectado polas sesións de quimioterapia pero cunha confianza enorme en que sairía adiante.

Pois, ademais da sempre triste noticia que supón perder a un compañeiro de aqueles medio milleiro de “muchachos” que poboamos Belvís, a cabalo dos finais do 50 e comezo dos 60,esta nota é para informarvos de que está de corpo presente no tanatorio que está moi preto da casa cuartel da garda civil de Padrón, na estrada que vai de Padrón a Iría. O enterro será ás 5 e media de mañá Sábado na Igrexa parroquial de Herbón. Está moi preto do Convento onde tamén un ano tivemos a xuntanza do verán.

De aquí da Coruña iremos un grupo de compañeiros. Se alguén está interesado que se poña en contacto con Agustín ou con este escribinte antes das 10 da mañá. Sairemos sobre as 11 do Burgo .Mais nada. Un saúdo para todos os que vos asomedes a esta fiestra e verémonos mañá os que acudamos a acompañar a familia e darlle un Adeus ao compañeiro Victoriano. O dito. Rafael.

De memoria

 

“Todos se queixan da súa memoria, pero ninguén se queixa da súa intelixencia”

François de la Rochefoucauld.

Quizais teña razón este francés do século XVII, alomenos entre os que superamos os 60 cucos.

É curioso, porque a memoria é a facultade máis fácil de suplir: cunha nota de compra para o súper; cunha axenda, de papel ou electrónica; co teléfono ou co ordenador, que ten memoria RAM e mais doutro batracio que non lembro. Acabo de queixarme da memoria, sen querer.

A intelixencia, pola contra, non é doada de substituír, basta tratar cun ordenador, a máquina máis intelixente, para comprobar que absurdo se pon ás veces.

Máquinas humanizadas / humanos robotizados

Lendo información sobre investigación biométrica, entroume a dúbida de se camiñamos cara a máquinas máis humanas ou se nos estamos volvendo humanos robotizados. Pode que coexistan as dúas tendencias como metáfora paradoxal da actividade humana.

De feito, cando alguén che cae ben, conectas con el.

Cando algo non che interesa, desconectas.

Se algo te cabrea, acéndeste.

Se che tiran do xenio, aceléraste.

Cando es bo en algo, es unha máquina.

Cando estás tolo ou fas tolerías, fáltache un parafuso.

Se fas un disparate, crúzanseche os cables.

Se estás eufórico, estás coma unha moto.

Unha muller guapa está coma un tren.

Se camiñas de présa, pareces unha bibicleta.

Se paseas rápido, diche o/a acompañante: pisa o freo, chaval.

Se comes moito, es un muíño.

Se rebates con argumentos contundentes, es unha apisoadora.

O director de algo é o seu motor.

Un pesimista está desinflado.

Se cambias de idea, mudas o chip.

Cando te concentras, estás enchufado.

Se estás esgotado, non tes pilas.

Un impotente non ten batería.

Dise de certos homes que perden aceite.

O cerebro é un disco duro.

As orellas son antenas (parabólicas as do príncipe Carlos).

Se non entendes algo, non carburas.

Se todo marcha ben, vai sobre rodas.

Se consegues un traballo grazas a alguén, é por enchufe (trifásico nestes tempos).

Non vas ao médico, tes cita  na ITV.

Estás enfermo? Non, é unha revisión de chapa e pintura.

Ante unha impertinencia dicimos: Non me toques as buxías!

Hai máquinas que teñen función renal.

Úsanse mans e pernas ortopédicas.

Engraxamos as articulacións artríticas con 3 en 1.

Moitas actividades realizámolas automaticamente, con piloto.

Algúns corazóns laten con marcapasos.

Implántanse corazóns artificiais.

Tentamos curar contracturas musculares e pinzamentos con estimulación eléctrica.

Representamos unha idea brillante cunha bombilla acesa. 

Transmitimos enerxía positiva ou negativa. Somos positivos ou negativos, coma os polos dun imán ou do fluído eléctrico. Hai casos de trastorno bipolar.

A linguaxe non é neutra. As palabras son femininas; os palabros, masculinos. Os exemplos son simples metáforas ou expresan inconscientemente unha realidade?

Hai uns 30 anos que Steven Spielberg se adiantou con El chip prodigioso a un mundo que está aquí, o da micro-robótica e da nano-robótica, con experimentos que parecen de ciencia-ficción.  Paralelamente aos trasplantes de órganos vivos, fabrícanse partes artificiais do corpo, repostos humanos: próteses oculares, corneais e de mama, implantes cocleares, marcapasos de corazón, corazóns artificiais, bombas de insulina, vasos sanguíneos sintéticos e articulacións artificiais. Pero a bioloxía tamén pode sintetizar vida nun laboratorio, como o xenoma completo dunha bacteria, no 2010, a partir de produtos químicos de bote. Os enxeñeiros da vida poden crear material xenético dun ser vivo. A vida artificial poder ser unha realidade; dun laboratorio poderán saír enxendros que antes non entraran, como escravos humanoides robotizados. Poderá tamén o bioxenética extraer o xen/cromosoma da violencia que nos afecta aos humanos de toda a vida?

Hábitat espialidoso     

Necesitamos a memoria para recordar os contrasinais (na mili Santo y seña), na cibernética PIN e PUK. Cun contrasinal podo abrir o ordenador, entrar no blog e no correo electrónico, abrir portas, sacar/meter cartos nun caixeiro ou consultar os mevementos, entrar na páxina de Mundo Senior (Imserso) ou imprimir unha tarxeta de embarque. Vivimos baixo a sombra sospeitosa dos contrasinais, chiscadelas ao segredo, que me dan seguridade e confianza como o resgardo dunha consigna. Vivimos nun hábitat infestado de virus e espías. O ordenador deixaría de funcionar sen programa antivirus. Hai programas de interceptación de contrasinais que tentan descubrir os nosos segredos con guerreiros troianos tan valentes coma o Eneas e o Héctor da Ilíada.

Para non cargar a memoria con tanto PIN e facilitarlle o traballo, hai quen unifica todos os contrasinais das tarxetas bancarias, do correo electrónico, do teléfono… Quizais deixen a personalidade  plana, sen curvas secretas, ademais de facilitarlles o traballo aos piratas informáticos.

Benvida, pois, a investigación biométrica, a máquina humanizada, case humana, que nos recoñecerá co seu frío ollo de vidro. Porque calquera segredo é moi fráxil; calquera contrasinal é odioso porque nos fai depender da memoria. Se algún día a memoria se esfuma, que será dos nosos PIN, da nosa vellez desmemoriada?

A memoria está desprestixiada, referímonos despectivamente a un estudante chapón, admiramos outro con sobresalientes e poucas horas de estudo. A pesar desta tendencia, a memoria interésanos moito, porque dela dependemos, da memoria individual e da colectiva ou histórica.

Memoria colectiva

O mesmo Franco potencioou a memoria histórica. Foi o primeiro en pedir un censo de desaparecidos da guerra, o primeiro en encargar a expertos un protocolo de exhumación, e o único en preservar por lei fosas comúns, para que nunca se puidese construír sobre elas. Múltiples leis, decretos e ordes publicados no BOE desde 1936 mostran a preocupación de don Francisco por honrar as vítimas da guerra, mortas “gloriosamente  por Deus e por España”.

Tamén quixo atender as aspiracións dos familiares de recuperar das fosas comúns os corpos onde xacían. Cunha lei de maio de 1939 facultou os concellos para non esixir os impostos que “gravan inhumacións, exhumacións e traslados de cadáveres, vítimas da barbarie vermella, obedecendo á verdadeira necesidade de render a última homenaxe de respecto aos restos queridos de persoas asasinadas en circunstancias tráxicas ou mortas na fronte”.

Outra Orde de 1940 publicaba o modelo de acta de exhumación, que incluía a expropiación temporal dun terreo, cando os restos estivesen en fincas privadas e a declaración do lugar de “terra sagrada”.

Tamén se concederon xenerosas pensións ás vítimas, que terminaron formando unha elite de vencedores.

Por falta de memoria non se acordaron das vítimas do outro bando, do bando non golpista, do que podemos coñecer retallos no libro de Cátedra  Las cartas de la Pirenaica. Memoria del antifranquismo.

Recórdavos isto unha lei máis recente  ou xa perdemos a memoria do máis inmediato?

Ian Gibson define España como “un país amnésico que non recoñece a súa historia”.

Pero saímos gañando, segundo Henrique Rojas:  “A felicidade consiste en ter boa saúde e mala memoria”.

Por desgaste da neurona

esquecemos o inmediato.

Caso grave o da Borbona,

sen memoria de socato.

Máis penoso é esquecer

a historia do franquismo,

botar a lingua a pacer

vestidos de triunfalismo.

 

Saúdos  e devotas procesións.

Eduardo.

A miña aportación de hoxe a RG, Programa Pensando en ti, de Marcial Mouzo:

A NOSA SEMANA SANTA

Sendo eu rapaz, lembro que case toda a vida do meu pobo xiraba entorno do mar e da  igrexa. Así, quixera plasmar aquí, de modo superficial, algunha das miñas vivencias daquel entón; se cadra, algo distorsionadas por causa do tempo transcorrido. Con todo, esta historia, pretende dar a coñecer a intrínseca esencia da semana santa gardada no meu recordo.

Mágoa, que, algunhas costumes e usos, foron perdéndose por mor de non ser narradas i eloxiadas por quen vivimos naqueles mundos da pos guerra.

Todo comezaba coa Coresma; eses corenta días que van dende o mércores de cinza, ata o domingo de resurrección.

Os acontecementos relixiosos por excelencia da paixón e morte do noso Señor, foran todo un fermoso espectáculo, onde o pobo enteiro era un protagonista activo naqueles incomparables actos litúrxicos, semellantes en esplendor aos das terras andaluzas.

Se, o longo de tódolos venres do ano non podías comer carne, non xa porque no na houbera, se non mais ben e sobre todo, porque era a Coresma, quedabas dispensado pa sacar das salmoeiras os anacos do cocho que ían quedando- manxar prohibitivo na meirande parte das casas - e, coa Santa Bula, xa podías ir xantando coas puntas dos rabos ou das orellas dos bacoriños empozados nos salgadoiros. Enfermos, persoas de idade avanzada ou nenos, tamén quedaban exentos do xaxún da carne. Pagar décimos e primicias, era sagrado, se desexabas seguir formando parte da igrexa dos bautizados.

O cura ou o sancristán, eran os encargados de ir anotando nun libro a quen quedaba  dispensado, acreditándolle o permiso cun certificado de liberación. Tamén é certo de que a moitos, tanto lles daba aquelo, afeitos como estaban a fame da posguerra.

Á raíz do Concilio Vaticano II, todo iso quedou abolido, agás a vixilia xeral nos Venres Santo e Mércores de Cinza.

Dende tempos inmemoriais, en nada mudaron os fundamentos en si da Semana Santa, tan só no superficial e no modo de celebrar aqueles misterios de fe.

A liturxia era en latín; o cura misaba coas costas de cara o público; a igrexa permanecía totalmente cuberta de panos morados, que agochaban os rostros dos santos en sinal de loito; o Monumento montábase no altar maior, en medio dunha suntuosidade extraordinaria, con semanas de antelación… unha verdadeira obra de arte, era aquel improvisado altar noso. Unha xoia da carpintería clásica que, ano tras ano,  noso paisano, ó Catalán, encargábase de engalanar aquela románica obra do século XVIII, até rozar o trono do noso patrón San Xurxo. As escalinatas, engalanadas de veas e de cirios, amoreados en torno ao trono sagrado, deixaban tan só un estreito carreiro central, por onde subía o cura pa expoñer a Forma Sagrada. Cánticos de loanza e adoración a Cristo consagrado, enaltecían a fe dos alí presentes.

O Xoves Santo, oficiábase a misa solemne co lavatorio de pes, e a conmemoración do día do amor fraterno, en latín (sempre en latín) coa participación dos curas de Cereixo, Xaviña, Ponte do Porto e Camariñas.
As figuras da Virxe dos Dolores, ou a do Nazareno portando a cruz, cos xudeus vergallo en man, e o Cireneo axudando a Cristo, nada tiñan que cobizar en fermosura a tantas outras estampas das procesións nacionais, espalladas por España adiante. Tan só as imaxes de Salcillo, teñen comparanza coas tallas de Don Xosé Ferreiro; aquel artesán relixioso de Noia, contemporáneo do noso templo. Incluso hai que di, que fora discípulo do murciano, e que chegara a superar ao seu mestre no oficio.

Ninguén desexaba faltar aos actos litúrxicos; incluso os non crentes non querían perder aqueles espectáculos, sen parangón ao longo do ano.
O silencio aterrecía, e, as xentes, portaban os fachucos prendidos na palla, … veas coroadas de cristal; candis penitentes acompasados co balanceo do camiñar; espadanas engalanando as estradas; e ¡ tantas cousas mais !… Namentres, os rapaceiros corrían dende Buría ata o Curbeiro, pa non perder detalle de canto estaba a acontecer. Os cánticos, implorando perdón polos pecados cometidos ó longo do ano, facían tremer as conciencias mais pecadentas; e, a debilidade da carne, purgábase con lategazos que un mesmo descargaba no seu propio corpo doente, durante ó longo percorrido.

Nos oficios do Venres, os frades- case sempre dominicos (aínda lembro ao Padre Victor…)- dende o púlpito, facían chorar amargamente ao pobo, amosándolle que fora el o cómplice do asasinato mais inxusto da historia.
O Evanxeo da paixón de Cristo, líase enteiro, e, ao chegar o momento de..." y dando un gran grito entregó al Padre su espirito..." o templo enteiro explotaba nun atronador son de carracas e zambombas, namentres golpeábanse portas e bancos sen parar...Os mais pequenos, comezaban a chorar asustados, ante aquel súpeto estoupido infernal, onde todo barullo estaba permitido, pa que o pobo puidera comprender mellor o que acontecera en Xerusalén, cando o veo do templo rachou e a terra estalou, tras a morte de Xesús.

Todo estaba consumado. Os pecados redimidos, e os pecadentos, dando golpes de peito, corriamos pas nosas casas tremendo de medo.

A traxedia remataba o Sábado de Gloria coa bendición do lume e a auga. Entón, todo quedaba novamente esquecido. As campás estouraban de ledicia coa resurrección de Cristo; rachaban o seu silencio de tres días repicando á gloria, e, por todo alto, había que esquecer aquel pesadelo cunha gran festa.
I, esa festa, xa estaba inventada, dende séculos atrás, polos nosos devanceiros. Nada mais alto que a nosa Capela do Monte, pa dicirlle ao mar e ao vento de que aquela angustia rematara felizmente. Que a vida e maila morte, arrancaban de novo entrelazados polo medio do cosmos, dende que a Palabra estoupara, por non ter cabida dentro do cacho das tebras. E, aquel descomunal bramido no medio da nada, segue mantendo vivo o seu palpito sideral polo universo adiante, pa darlle vida. De igual modo que as ondas sosteñen a fauna e a flora do mar co seu eterno balanceo anovador.

A morte, ha ter o seu momento cando o cosmos deixe de palpitar sincronizado, a causa do stop no cataclismo do universo. Entón, volveremos a ser NADA… até que o gran Espírito volva a chisca-la pedra que inflame un novo mundo outra vez mais.

A nosa ledicia, tamén, tiña que ser viaxeira i explosiva, coma as ondas do ceo e as olas do mar. Expandir o gozo mais ala da costa bravía, brandindo o estandarte da Virxe do Monte, pa dicirlle ao mundo enteiro de que a vida segue… de que aí está a Nai dos homes, peregrinos da terra, pa calma-las marusías, i pa acollernos a todos nun  brazado polo medio da tempestade.

Antonio Puertas

 FAENA MARINERA

Por los cielos errante va la estrella;
 ruboroso el ocaso con su solaz;
somnolencias de nácar en la arena;
murmullos expectantes, silencio y paz.

Rocío del firmamento en lunas llenas,
que a remero y barca empapan al faenar;
candilejas en aguas de sirenas;
luminiscencias de remos al bogar.

Con ahínco espantan sus chapoteos
a las sombras que se quiebran al pasar,
 por los aires afloran los deseos
con sus ansias de volar… y volar.

Las penumbras cierran el mar abierto;
 las farolas iluminan el portal
de la niña que lo aguarda en el puerto
con labios de perla y ojos de cristal.

Con premura cobra sus  aparejos
encendiendo las entrañas de la mar
…tesoros de ensueño- por los reflejos-
los atrapa con sus redes al izar.

Relatar quisiera cuanto allí ha visto,
y hasta su puerto se afana por llegar;
un destino, tal vez, jamás previsto,
aquella noche lo ayudó a regresar.

Antonio Puertas.

Todos los derechos reservados

CASTIGAR O PETO

Algunha vez un lévase unha pequena alegría. Isto cambia o estado de ánimo e pásase de ver todo negro a velo gris. Isto foi o que me pasou a min despois de asistir dixitalmente á conferencia dun comandante da Garda Civil,home novo e coas ideas claras, sobre como perseguir á corrupción a mais aos corruptos. Teredes escoitado coma min que o do cárcere é un atraso. Por riba hai que mantelos e se teñen cartos viven a corpo de rei. Comprobeino eu e mais un grupo de amigos. Xantando nunha polbeira de Mugardos,hai anos, que sabiamos que eran os que lle servían a comida ao golpista Tejero e dixéronnos,o dono da polbeira, que era verdade. Que todos os días mandaban aquelas viandas que lles pedían a que pagaban como bancos. Enumeráronnos o que lle servían e o prezo nunca era problema. Se os percebes ían a 5.000 pts o KG era igual e o mesmo o rodaballo ou calquera carne ou vianda que lle apetecer ao recluso que sempre trataban conforme aos honores militares que lle correspondían. Hoxe no réxime penitenciario teñen un límite para gastar no economato pero os paquetes sempre,cun límite, puideron recibilos. Este comandante explica como hai que facer para que os corruptos teman as condenas. Incautar os bens e patrimonio que non acrediten e proben que corresponden a actividades lícitas. Hoxe xa está admitido que as persoas xurídicas,sociedades “etiam potest delinquere” a contrario do que ate pouco era axioma xeral que “societas delinquere non potest”.Isto escríboo para que teñades interese en escoitar ao comandante que se explica como un libro aberto. O que queira por suposto. Vivimos nunha sociedade libre. Hoxe xa pouco se escoita aquilo de non confundir a liberdade co libertinaxe.

Vede e escoitade a referida conferencia .Dura un tempo prudencial no que se pode manter a atención. Que cadaquén quite as conclusións pertinentes:

Pois nada mais. Durante a semana se fago xeito,hai que facelo senón nunca se ten,tratarei de facer memoria de cando hai mais de medio século andabamos por Belvís. Saúdos a todos os que andedes por estas paredes ou muros. Rafael

O de hoxe na RG- Programa Pensando en ti, de Marcial Mouzo:

A QUINTA DO 57

O sufoco do verán estaba xa tocando a seu fin. Os preparativos de ingreso, a punto, despois de ter pasado pola miña casa o emisario da xastrería Porto pa tomarme as medidas, e, así, poder lucir as novas sotanas co meu corpiño esmirrado de rapaz. Os libros de texto, mercariámolos, logo, no propio economato do Seminario. E, finalmente,  os derradeiros en acudir, éramos precisamente nos: una morea de nenos de tódolos recunchos e de tódalas condicións sociais de Galicia, pa completar aquel monumental formigueiro de sotanas remangadas nos mellores momentos de fedello do noso corpo inquedo.

As pedras recen talladas, lucían coa imaxe mariana de nosa Señora da Asunción, naquel colosal centro de humanidades, inaugurado no ano 1956 polo cardeal ourensán Don Fernando Quiroga Palacios. E, san Martiño Pinario, quedaba, pois, aliviado pola cantidade de rapaces que pasaran a formar parte do flamante edificio de Belvís. Nunca tantos corviños pisaran o seu chan na historia de Compostela.

E, aló, en torno a festividade da Pilarica, arrancaban as andanzas da QUINTA DO 57.

Naqueles primeiros días, polo monte Pedroso, ouveaban os cans acirrados polos estoupidos das escopetas e pola algazara dos cazadores. Unha nova temporada, espertaba en min a saudade dos momentos felices compartidos co meu ben querido pai, cando  abeirábamos aniñados polas carballeiras do Castro, ou agochados tras os muros seme derruídos da Xesteira dos Pardiñas, agardando a que o meu canciño Tuno, meteranos os coellos a tiro de chambóns fogueteiros.

 O seminario menor, contaba con dúas comunidades ben diferenciadas, onde os nenos compartíamos cuartos e aulas en colectividade. A capela, cunhas elegantes i esplendorosas vidreiras de cores con estampas de santos, facían de fronteira coa comunidade de maiores, onde cursaban de terceiro en adiante; a meirande parte deles, achegados de san Martiño Pinario ou do internado de San Roque.

Os comedores eran, tamén,  independentes, sen que ningunha das colectividades tiveran trato directo, a non ser en dias moi sinalados ,con actos multitudinarios esporádicos, e solemnidades por onde todos pasabamos.
O xantar, serviámolo recollendo cada un o seu prato, que chegaba virando a través dun torno conectado coa cociña, onde, unhas monxiñas, cociñaban as escasas viandas que por aqueles tempos de fame había.  Lentellas, ou fabada sen chourizos- mágoa que tamén ,entón,  foran tan agudos pa saír voando dos pucheiros sen deixar rastro- .
A carne, esa dama descoñecida, paseábase garbosa  facéndose de rogar, colándose nos días de festa a forza dentro do pote. E, cando saía, estaba feita unha “desjrasiada “ fora alma, por tanta cara dura que tiña a hora de roela. Galiñas, a verdade, eu, no nas vin, a non ser que o raposo paseara con algunha pola porta d´atrás.

Un dia, estaba eu devorando unha ración de garavanzos, e, sen desexalo, rocei coa fonte, que estalou en mil anacos…
-¿ Como fixeches iso, rapaz, pa escacha-la perola dese modo…Preguntou o noso mordomo Don Arturo…?
Pois, a verdade, no no sei, señor . Eu, non fun. De súpeto, apareceu no chan, e mandáronme pasar por aquí, pa trata-lo tema con vostede.
-“ Está ben. Tes que pagar o dobre “
¿ E logo ? Preguntei intrigado.
- Aquí, as fontes máxicas, cóbranse como se fosen lampadarios de Aladino. Así é que, xa sabes: pa outra vez, procura rachar pratos que non estalen eles sós, se non desexas pagar mais da conta.

Lembro, tamén, aquel primeiro dia da clase de latín, onde tivera que aprender de memoria o capítulo primeiro de historia de Tobías:
“ Tobias, ex tribu e civitate Neftali, cunta mandata Dei observaba, ab etate ineunte…” Ou a Eneida, con Laoconte de protagonista;  Ou as cartas de Cicerón a súa amada Tulia:
“ Si vales, bene es, ego valeo…” Si estás ben, alégrome, eu tamén estou ben.
E, así, podería seguir con esa ladaíña, desfollando o rosario dos recordos, ata aburrir a todos vos.

Naturalmente que tamén eu estaba ben, como Cicerón, sen coñecer aínda case nada da vida, malia a incerteza polo noso futuro.
O país enteiro, estricábase lentamente nunha modorra económica esmagada pola guerra, con medidas severas que tiñan sometida a cidadanía con infinidade de leis e de prohibicións; como, por exemplo, a que prohibía a fala do galego. Fermosa filla do latín, anque desprestixiada, por estar considerada como a mal criada daqueles tempos; propia dos aldeáns pailáns e analfabetos. Pouco a pouco, foise tolerando facendo a vista gorda. De tódolos xeitos, nunca tiveramos a linga de Rosalía, como materia de curso.

Recordo, tamén, como asentíamos coa cabeza a todo canto o profesor ía lendo, sen comprender nin papa de todo aquelo. E dicíanos o mestre:“ ¿ Entiendes Fabio lo que voy diciendo ?…
Y como que si que lo entiendo.
-Mientes Favio que yo soy quien lo digo y no lo entiendo.
En fin, anécdotas da quinta do 57, que quedarían eclipsadas por outros acontecementos mais preocupantes, que estaban por vir  a finais d´aquel ano e principios do seguinte.

Algo serio, dende logo, foran aquelas treboadas que eu lembro acotío dende entón. Noites sen luz,  renxendo as portas e petando as saraibas encol das cegas cristaleiras apegadas as nosas camas, onde agochaban inertes, entre as sabas, os corpos duns nenos tremelicando de medo. E, onde os mesmos estrondos fungaban nas nosas orellas, confundidos cos rumores da invernía, que traían das nosas costas o seu dixomedíxome desolador.

Ou aquelas noticias inquietantes que circulaban encol dunha peste procedente de Asia, que xa estaba  a facer estragos na poboación. E, ao noso amedrento nocturno, engadíase esa nova angustia polas historias dos maiores que estabamos a escoitar dunha nova praga bíblica que estaba a viaxar, propagándose a escape por toda Europa e Amarica.

En tocante ao fútbol, o grupo B- do que eu formaba parte- fora o mais temido por aquel entón. Poderíamos enfrontarnos a calquera dos grandes de España, sen medo a perde-lo encontro. O muxián Martín Gómez, fora unha auténtica figura do noso equipo. Unha ledicia velo acanear co balón, levando por diante a tódolos contrincantes, e plantándose el só diante do porteiro.
O meu xogo pola extrema dereita, non era moi habilidoso que digamos, malia que tiña un sprint endemoñado, como Gento, e, con iso, desconcertaba ao inimigo cunhas cabriolas que agora chámanlle “ chilenas “ ,cando xa foran “ inventadas “ por min, pois ninguén coñecía semellantes pinchacarneiros. E, dicían os compañeiros: ¡ que gol mais fermoso con esa xogada tan rara que fai Puertas…!  Así é que, a cada quen, o seu.

Certo dia, cunha mala patada, tombei a un rival amigo meu, que era da Estrada. E, dime outro do equipo oriúndo da Illa de Arousa :
- Que dereita a torces, Antonio. Deixáchelo coa cara do revés.
E, así fora, malia que, dias despois, a Gripe Asiática xa formaba parte de nos. De nada servían os vasos de auga osixenada mesturada con auga do cano, pa facer os gargarexos que receitaba o doutor do seminario, como remedio de tódolos males. Mais da metade dos alí presentes, estabamos xa tombados na cama delirando coa febre, e toda Galicia contaxiada con aquel mal do demo.

E, ¡ que cousas ten o destino, señores ! Ese compañeiro noso,…si, ó mesmo que levara aquela labazada co meu balón, e, ca que tantas veces estiveramos de chacota co tema, tamén el morreu por causa desa maldita peste.  Un sino, que levou pa sempre a un nobre rapaz, cal fora aquel amigo da Estrada.
I, en evitación de danos maiores, os dirixentes decidiron pecha-lo centro, en tanto non fosen espertando nuboeiros mais conciliadores coa raza humana. Namentres, mandáronos a todos pas nosas casas.

Novos capítulos e novas historias agardaban pola Quinta do 57, moitísimo mais alegres e divertidas, a partir, xa, do primeiro trimestre do 1958 en adiante.
Antonio Puertas


JABA

Sopraba un vento do norte,
as lanchas viñan do xeito,
o sol despuntaba na ria,
i en terra sardiñas a eito.

Un home cun sacho ó lombo,
nos pes botas mariñeiras,
unha gamela deitada
con gaivotas polas beiras.

- ¿ Onde vas, amigo Pepe: ?
 Vou cachear pola area,
teño antollo de paella
i hoxe hai moi boa marea.

O vento, seguía voando,
levando a nosa conversa,
sen chegar ata ningures,
pois a ninguén interesa.

- Vaite pa casa, amiguiño,
que, ameixas, non has atopar,
e tes contigo un tesouro
coa obriga de contentar.

Ten antollo dun versiño,
que o vento do norte ha levar,
 se é que non sabes o modo,
eu direite como has falar.

Dille que fora unha perla
que estaba na beira do mar,
 brillando, o mirar pa ela,
polas noites do noso luar.

E o vento que alí axexaba
a escape foi ca marea
a  levar nosa conversa,
 cos pes fozando na area.

Antonio Puertas.